De geschiedenis van de Centrale Werkplaatsen in Leuven

Historiek van de Centrale Werkplaatsen

De Centrale Werkplaatsen werden in de 19e eeuw opgericht als hoofdwerkplaats van Grand Central Belge en groeiden uit tot een belangrijk industrieel centrum in Kessel-Lo. Honderden arbeiders werkten er aan het onderhoud en herstel van locomotieven en rijtuigen. Toen de NMBS de activiteiten overnam, bleef de site decennialang een spil in het Belgische spoorwegnet. Tegen het einde van de 20e eeuw veranderden de onderhoudsbehoeften en verloor de werkplaats haar functie. In 1993 viel definitief het doek: de poorten sloten en de arbeiders verhuisden naar Mechelen. Jarenlang bleef het uitgestrekte terrein braakliggend en afgesloten van de buurt. Pas in 2006, toen de stad Leuven de gronden overnam, kwam de herontwikkeling op gang. Met een masterplan dat het industriële erfgoed respecteerde, zette men de eerste stappen naar een nieuwe, levendige stadsbuurt waarin verleden en toekomst harmonieus samenkomen.

Een tweede leven voor de site

De voormalige spoorwegsite is vandaag herontwikkeld tot de duurzame woonbuurt ‘Centrale Werkplaatsen’, goed voor 249 huizen en appartementen waarvan een 70-tal sociale woningen. Dankzij een ondergrondse parkeergarage is de gehele buurt zo goed als autovrij ingericht. De nieuwe woonbuurt biedt een mix van woningtypes (gezinswoningen, appartementen, sociale en private huur- en koopwoningen) voor diverse doelgroepen, van senioren tot jonge gezinnen.

Enkele van de oorspronkelijke spoorweghallen werden bewust behouden om ruimte te bieden aan gemeenschapsgerichte invullingen. Dankzij tijdelijke invulling zoals hal 5 (website) groeiden de vroegere spoorweghallen uit tot levendige ontmoetingsplekken met onder andere een buurtmarkt, evenementenruimte en sociale voorzieningen.

Nieuw masterplan

In het nieuwe masterplan dat Leuven bekendmaakte halverwege 2025 staat dat hallen 4 en 5 (en de weegbrug) onderdak zullen geven aan buurtgerichte, socio-culturele en commerciële initiatieven. In hal 9 komt er na de restauratie een jeugdcentrum en het bestaande woonaanbod wordt uitgebreid.

Een buurt met karakter

De mix van woonvormen, het behoud van industrieel erfgoed en de integratie van veel groen maken deze nieuwe buurt bijzonder aantrekkelijk voor jong en oud. Centrale Werkplaatsen is zo uitgegroeid tot een unieke plek waar erfgoed, duurzaamheid en stadsvernieuwing samenkomen – een plek waar de geschiedenis van Leuven tastbaar blijft, maar waar tegelijk volop aan de toekomst wordt gebouwd.