Opiniekstuk van Gaëtan Hannecart, Uitvoerend Voorzitter van de Raad van Bestuur bij Matexi.
De Tijd publiceerde dit opiniestuk op 22 oktober 2025 online (Ruimtelijke ordening stuur je niet met btw) en op 23 oktober 2025 in de gedrukte krant.
De kwestie
Vastgoedexpert Nico Harboort vindt dat het verlaagde btw-tarief voor sloop en heropbouw niet uitgebreid moet worden naar alle nieuwbouw, maar gekoppeld moet worden aan de locatie.
Laat ons fiscaliteit en ruimtelijke ordening gebruiken waarvoor ze bedoeld zijn! Vastgoedexpert Nico Harboort steltin De Tijd (op 21 oktober op de site, op 22 oktober in de papieren krant) dat het verlaagde btw-tarief van 6 procent bij sloop en heropbouw ons moet aansporen bewuster om te gaan met de schaarse ruimte die we hebben. Dat we doordacht met de ruimte moeten omgaan klopt, maar de btw is niet het instrument om ruimtelijke ordening te sturen. Ruimtebeslag is een probleem van ruimtelijke ordening, niet van fiscaliteit.
Vlaanderen is niet volgebouwd, maar ondoordacht bebouwd. Lintbebouwing en versnippering zijn historische fouten die we moeten corrigeren. Het is essentieel om de open ruimte te herstellen waar mogelijk. Maar dat doe je via een doordacht ruimtelijk beleid, niet via fiscale spelregels. Een btw-tarief kan nooit de nuance brengen die een ruimtelijke visie en de bijbehorende planning vereisen. Het koppelen van fiscale voordelen aan locatie klinkt aantrekkelijk, maar in de praktijk leidt het tot willekeur, complexiteit en suboptimale projecten.
Het koppelen van fiscale voordelen aan locatie klinkt aantrekkelijk, maar in de praktijk leidt het tot willekeur, complexiteit en suboptimale projecten.
Een goede ruimtelijke ordening vergt een duidelijke visie, aangepaste bestemmingsplannen, heldere, snelle vergunningsprocessen en een strakke handhaving. Geen belastingcodes. Een goed ruimtelijk beleid leidt tot een evenwichtige en aangepaste benutting van de ruimte voor functies als natuur, landbouw, bedrijvigheid, gemeenschapsvoorzieningen, wonen, recreatie en infrastructuur.
Naast renovatie, sloop en heropbouw is er nood aan nieuwbouw om te voorzien in de 475.000 bijkomende woningen die tegen 2040 nodig zijn. Het ongelijke btw-tarief heeft evenwel een pervers effect op de wooncrisis: bij hogere kosten - zoals een btw-tarief van 21 procent - haken veel kopers noodgedwongen af, of kiezen ze voor suboptimale oplossingen. Dat weegt ook ecologisch door, want een renovatie is minder energie-efficiënt, vaak duurder en heeft een kortere levensduur dan een kwalitatieve nieuwbouw - erfgoed niet te na gesproken. De Belgische woningvoorraad is al significant ouder en energie-intensiever dan die van onze buurlanden.
We hebben een historische woningnood en elke extra drempel vergroot de kloof tussen wie kan kopen en wie niet. Elke bijkomende woning draagt bij tot betaalbaarheid. De woonladder werkt alleen als er voldoende nieuwe aangepaste woningen bijkomen. Starters huren of kopen klein, gezinnen schuiven door, ouderen verhuizen naar compactere woningen. Elke verhuisbeweging brengt zuurstof in de markt. Als nieuwbouw stokt, valt die kettingreactie stil.
Een uniform btw-tarief voor wonen zou de activiteit in de volledige sector, goed voor 15 à 16 procent van het bruto binnenlands product, stimuleren en de energietransitie versnellen: minder CO₂-uitstoot, meer tewerkstelling en extra belastinginkomsten. Het is een hefboom voor klimaat, samenleving en economie. Waarom zouden we dat afremmen?
Laat ons fiscaliteit en ruimtelijke ordening dus gebruiken waarvoor ze bedoeld zijn. Snelle vergunningen en duidelijke bestemmingsplannen zorgen voor een doordacht ruimtegebruik en een eenvoudige, uniforme vastgoedfiscaliteit leidt tot betaalbaarheid en bijkomend aanbod. Geen van beide zijn cadeaus aan projectontwikkelaars, maar wel de basis voor een beleid dat doorstroming, inclusie, de energietransitie en betaalbaarheid mogelijk maakt.
De conclusie
Laat ons fiscaliteit en ruimtelijke ordening gebruiken waarvoor ze bedoeld zijn en geen extra drempels opwerpen voor de aankoop van een woning.
