Inspiratie Buurten in de wereld: Borneo-Sporenburg in Amsterdam

Een sterk staaltje van stadsplanning, dat is het minste wat je kunt zeggen over het stedenbouwkundige ontwerp op de kunstmatige schiereilanden Borneo en Sporenburg in het oostelijk havengebied van Amsterdam. De schiereilanden werden eind negentiende, begin twintigste eeuw aangelegd om de grote zeeschepen te ontvangen, vooral die van en naar de toenmalige kolonies Indonesië en Suriname en naar de Verenigde Staten.

Met de komst van het Noordzeekanaal, de Oranjesluizen en de ontwikkeling van de nieuwe haven aan de westelijke kant van het havengebied viel de bedrijvigheid hier geleidelijk aan stil. Het masterplan van architectenbureau West 8 met urban designer Adriaan Geuze blies het gebied tussen 1994 en 1998 nieuw leven in door beide schiereilanden te herscheppen tot een woonbuurt. Vereiste van de gemeenteraad: een grote woondichtheid realiseren met liefst honderd woningen per hectare, voor in totaal zeventienduizend mensen.

Amsterdam doet zijn best om oases van groen en rust te vrijwaren en te creëren. In dit dichtbevolkte gebied werd groen blauw, dat was de slagzin. Het water in en rond Borneo-Sporenburg neemt de natuurfunctie waar. Samen met talrijke groendaken en terrassen. Op de kop van Sporenburg ligt het P.E. Tegelbergplein, een prachtige openbare ruimte aan het water.

Borneo-Sporenburg trekt door zijn hedendaagse opvatting en unieke uitstraling ook heel wat toeristen aan. Vooral de Scheepstimmermanstraat waar elke eigenaar zijn droomhuis mocht laten bouwen door een zelfgekozen architect – eerder uitzondering dan regel in Nederland – is beroemd. Het verbluffende resultaat van de aaneengeschakelde gevelrij is trouwens enkel via het water te bewonderen.

Of het resultaat te vergelijken is met een andere buurt? Nee, vinden ze in Amsterdam. Tenzij met de Eastern Docklands in Londen, misschien.